Gogaku (五岳)

สวัสดีครับ วันนี้เราก็ยังวนเวียนอยู่กับเรื่องของถ้วยชาญี่ปุ่นแบบ Raku นะครับ แฮร่

ผมอยากให้ทุกคนลองดูในรูปก่อน จะเห็นว่าขอบของถ้วยชาในรูปไม่ได้เรียบเสมอกันตลอดใช่มั้ยครับ? คือมันจะมีความเป็นเนินสูงขึ้นบ้างต่ำลงบ้าง

ลักษณะของขอบถ้วยชาแบบนี้ที่ญี่ปุ่นเขาเรียกว่า Gogaku (五岳) ครับ

Gogaku แปลว่า “ภูเขาทั้งห้า” โดยความหมายดั้งเดิมจะหมายถึงภูเขาศักดิ์สิทธิ์ 5 ลูกในลัทธิเต๋าในจีน (แบ่งเป็นภูเขาทิศเหนือใต้ออกตก และตรงกลางอีกหนึ่งลูก)

แต่พอคำนี้แพร่เข้าไปในพื้นที่อื่น ๆ อย่างเกาหลีและญี่ปุ่น แต่ละพื้นที่ก็จะมี Gogaku ของตัวเองที่เป็นคนละลูกกับพื้นที่อื่น ๆ ครับ

นอกจากนี้คำนี้ยังถูกเอามาใช้เป็นชื่อเรียกสำหรับปากถ้วยชาที่ขอบไม่เสมอกันแบบนี้ด้วย เพิ่มความเป็นสิริมงคลเข้าไปอีก

แต่ถึงจะเรียกว่า “ภูเขาทั้งห้า” ก็ไม่ได้หมายความว่าปากถ้วยจะต้องมีเนิน 5 ลูกนะครับ บางถ้วยอาจจะมีแค่ 3, 4 หรือบางทีก็อาจจะนัว ๆ ดูไม่ค่อยออก คือดูออกแค่ว่าไม่เรียบ

บางคนยังบอกอีกว่าการที่ขอบไม่เสมอกันแบบนี้ทำให้สามารถวางช้อนตักผงชา (茶杓: Chashaku) เอาไว้ได้โดยช้อนจะไม่หล่นจากขอบถ้วย (คือวางพาดลงระหว่างบริเวณที่ขอบถ้วยเว้าลงสองจุด ถ้านึกไม่ออกดูในรูปด้านขวาล่างครับ)

แต่เอาจริง ๆ ไอ่เจ้าช้อนตักผงชาเนี่ย มักมีลักษณะแบนอยู่แล้ว แล้วก็ไม่ได้จะหล่นจากปากขอบถ้วยง่าย ๆ หรอกครับ อันนี้ผมเลยสันนิษฐานเอาเองว่าเรื่องนี้น่าเป็นการให้ความหมายกับ Gogaku เพิ่มเติมเข้าไปภายหลังซะมากกว่า

รูปจาก: http://www.hairwithyou.com/rakuyaki/cat32/